Depresja

Sporo się o tym czyta w sieci, słyszy od znajomych, statystyki są przerażające, na co dzień jednak nie mówi się za wiele. Nie mam na myśli przemęczenia, nadmiaru obowiązków, bólu. Mam na myśli temat psychiki. W naszym kraju jest to temat tabu. Można być przemęczonym, zdołowanym, ale lepiej nie chorować na depresję. Nie przyznawać się do regularnych wizyt u psychiatry, nie mówić o lekach... Jakieś to wstydliwe i może nawet podważające mit kobiety, która udźwignie wszystko? No nie każda niestety.
O macierzyństwie zwykle pisze się albo w samych superlatywach, albo jako czymś wymagającym ogromnego wysiłku, poświęceń, niemal męki dla dobra dziecka. W obu wersjach nie ma miejsca na psychikę matki. Matka w powszechnej opinii nie ma czegoś takiego jak psychika, a więc nie może się załamać. Jeśli mówi że jej źle, że sobie nie radzi, że już więcej tego nie wytrzyma - odzew jest raczej marny. Mówi się jej, że inne matki też tak mają, że to normalne i że minie. Mówi się, że jej babki i matki tak cierpiały, to ona też musi. Albo że ktoś inny ma jeszcze gorzej i nie narzeka. Albo że sobie wmawia i nic jej nie jest.  Pewnie dlatego coraz częściej słyszy się o noworodkach w beczkach, o dzieciach które "wypadły" z kocyka i innych tego typu dramatach. Tak, celowo użyłam słowa dramat nie zbrodnia. Takie sytuacje są moim zdaniem pochodną tego, że matki po urodzeniu dzieci są traktowane jak klacze rozpłodowe. Psychika? Depresja? Fanaberie! Masz rodzić i kochać, do tego zostałaś stworzona przez naturę!
Tak jak nie podobają mi się akcje polegające na wmawianiu kobiecie, że aborcja rozwiąże ich wszystkie problemy, tak nie znoszę traktowania kobiet jako dodatku do dziecka, które jest ważniejsze od niej. Tak nie powinno być. W szpitalach są tabuny położnych i doradców laktacyjnych, psychologów jak na lekarstwo. A właśnie Ci ostatni przydaliby się najbardziej.

Poród jak i sama ciąża (zwłaszcza ta z problemami) to ogromne obciążenie dla psychiki. Burza hormonalna, wszelkie obawy o dziecko, ból podczas porodu i po nim, wreszcie opieka nad małym wrzaskunem - nie są to rzeczy, które nie pozostawiają w psychice żadnego śladu. Ślad pozostaje zawsze, jednak nie musi zakończyć się chorobą. Ale nader często tak się staje. I nie mówię tu o sławetnym Baby Bluesie, który zazwyczaj znika tak szybko, jak się pojawia. Mówię o prawdziwej chorej psychice, która w skrajnych przypadkach zagraża życiu i zdrowiu tak matki jak i jej dziecka. Nie znoszę bagatelizowania tego problemu, nie znoszę kobiet, które próbują wmówić innym kobietom, że poród uczyni je silniejszymi. Niestety nie. Jeśli kobieta była silna przed urodzeniem dziecka, zazwyczaj poród nie obciąży jej mocno. Ale jeśli trafiło na kobietę wrażliwą, po wielu życiowych przejściach, depresję poporodową ma jak w banku. Nie pojawia się ona od razu, o nie. Jej objawy mogą wystąpić nawet pół roku po urodzeniu dziecka, a bywa że i później. Mam wrażenie, że jest spory związek z tak zwanymi hormonami szczęścia, to znaczy depresja często pojawia się po odstawieniu dziecka od piersi. Ale to wcale nie musi być reguła, zwłaszcza że karmienie piersią to nie jest nieustająca przyjemność. Bywa, że to właśnie trauma związana z nieudanym karmieniem i presja społeczna są powodami wystąpienia depresji.

Jak to było ze mną? Depresja poporodowa to było coś, co spędzało mi sen z powiek przez całą ciążę. Wiedziałam, że moja mama na nią cierpiała, wiedziałam że w rodzinie choroby psychiczne występują często, sama miewałam stany depresyjne już od czasów licealnych. Zatem wszystko wskazywało na to, że jej nie uniknę, mogę jednak próbować przeciwdziałać. Nie znoszę myśli, że musiałabym brać psychotropy, wszelkie kontakty z lekarzami są dla mnie doświadczeniem zawsze strasznym, niezależnie od tego czy są to specjaliści czy zwykli interniści. Robiłam więc i robię co mogę, by do tego nie doszło. Pocieszam się, że skoro poradziłam sobie tyle razy, to i tym razem się uda. Minęło pół roku i uznaję, że nie jest najgorzej. Jeszcze nie wygrałam, ale jest dobrze. Pierwsze objawy depresji zaczęłam mieć w okolicach drugiego, trzeciego miesiąca po porodzie. Właśnie wtedy, kiedy zaczęłam się wysypiać, a moje dziecko było już zdrowe i prawie nie płakało. A mnie było źle, źle i coraz gorzej. Poza tym dopadł mnie wrzód żołądka i to załamało mnie do końca. Na szczęście nie byłam sama, małą zajmował się głównie tata, ja leczyłam przede wszystkim wrzód. Po kuracji antybiotykowej przyszedł czas na psychikę. Uradziliśmy, że nie mogę pod żadnym pozorem zostać sama z dzieckiem. Przynajmniej nie na początku. Nie powinnam też spać z nią w jednym pokoju, bo z nerwów budzę się co godzinę, czy jest potrzeba czy nie. Poranne pobudki też mi nie pomagają, dlatego rano Kluską zajmuje się tata, ja wkraczam w okolicy godziny jedenastej, czasami nawet później. Nie biorę żadnych lekarstw poza witaminami, staram się co jakiś czas wychodzić sama na spacer, raz w miesiącu wyjeżdżam do Warszawy, by się zupełnie oderwać i naładować baterie. To wszystko dodaje mi sił. Ale nadal budzenie się rano jest walką. To działa w ten sposób, że słyszę w pokoju obok Kluskę, ale do niej nie wstaję, chyba że zanosi się na to, że zaraz zacznie płakać. Niby wiem, że powinnam do niej wstać, ale czekam po cichu myśląc "a może ktoś to zrobi za mnie?". Nie wyobrażam sobie, jak by to wyglądało, gdybym całe dnie spędzała z nią sama. Na szczęście jest ktoś obok, kto w porę kopnie mnie w zad i każe się ogarnąć. O tak. Pewnie myślicie, że ktoś z objawami depresji oczekuje współczucia, wsparcia i tak dalej. Jest dokładnie na odwrót. Do chorego na depresję trzeba krzyczeć, trzeba go siłą wyciągać z łóżka i kazać robić zakupy czy rozwiesić pranie. Trzeba oczekiwać od niego bezwzględnego wypełniania obowiązków, żadnego głaskania po głowie i litości! A i tak nie ma się pewności, czy z dnia na dzień nie będzie gorzej.

Dlatego też cały czas obserwuję swoje reakcje i czekam. Typowych objawów przepowiadających jeszcze nie mam, czyli tak zwanych stanów depresyjnych. Mało brakowało, ale póki co jest ok. To znaczy wstaję z łóżka, choć jest mi trudno. Wychodzę z domu bez problemu, nie szukam pretekstów, nie wykręcam się od wizyt towarzyskich. Problemy ze snem są, ale jeszcze nie tak poważne, by się martwić. Nie unikam ludzi, ale już czuję się wyczerpana, niezależnie od tego czy śpię sześć godzin czy dwanaście. Budzę się często, ale już nie co godzinę, więc jest lepiej. Z apetytem w normie, ale gdyby nie tata Kluski który mnie karmi, jadłabym na pewno dużo mniej. Czekam wiosny, ciepło i słońce zawsze pomagają.

Wbrew stereotypom depresja często dotyka zupełnych optymistów, ludzi tryskających humorem. W czasach, kiedy było ze mną naprawdę źle, w okolicy trzeciego roku studiów, gdy potrafiłam trzy godziny szykować się do wyjścia i w końcu nie wyjść - opowiadałam dowcipy, wybuchałam śmiechem z byle powodu, oglądałam seriale komediowe. Przygnębienie i niechęć do życia przychodzą tak naprawdę w ostatnim stadium choroby i to też nie zawsze. Depresja zazwyczaj charakteryzuje się spadkiem aktywności, brakiem apetytu, trudnościami przy podejmowaniu decyzji, bezsennością w nocy i nadmierną sennością za dnia. Dopiero jeśli trwa to wiele miesięcy, człowiek jest tak wykończony, że ma ochotę ze sobą skończyć. Czasami kobiety nie wytrzymują i zabijają swoje dziecko upatrując w nim źródła swoich problemów. Tak to właśnie wygląda. Paskudnie, prawda? Bycie rodzicem to niełatwe zadanie, nie każdy jest do tego stworzony. Czasami jest tak, że pragniemy dziecka i kochamy je, ale coś w nas krzyczy i płacze, chce uciekać. Nie ma sensu tego ukrywać, tłamsić. Trzeba ratować siebie, swoją psychikę. Jeśli poradzimy sobie ze swoimi problemami, czy samodzielnie, czy z pomocą innych ludzi, terapii, lekarstw - to już nieistotne. Matka też człowiek - zawsze to sobie powtarzam.